Vanaf 7 januari brengt Eén de driedelige documentaire Voor ik het vergeet van Wannes Deleu (bekend van onder andere de reportagereeks Op straat). In Voor ik het vergeet trekt Wannes een maand in bij zijn grootmoe in het woonzorgcentrum Den Olm, voor mensen die lijden aan dementie. De band tussen Wannes en zijn grootmoe was altijd sterk, maar nu is Den Olm haar nieuwe thuis. Daar eet ze en slaapt ze, zingt ze en lacht ze. En daar vecht ze tegen haar alsmaar witter wordende geheugen.
Wannes’ naam is grootmoe vergeten, net als het feit dat hij haar kleinzoon is. De band die er ooit was, is helemaal veranderd – of verdwenen? Wannes stapt een maand mee in het ritme van haar leven en probeert contact te zoeken met iemand die hij heel goed kent, maar toch een onbekende lijkt. En hij kijkt zijn grootste angst in de ogen: ooit zelf door dementie ingehaald worden.
Voor ik het vergeet is persoonlijke en herkenbare televisie die bij momenten ontroerend of schrijnend kan zijn, pijnlijk of verontrustend. Maar minstens even vaak hilarisch of verrassend. En altijd: met heel veel liefde.
Grootva en Grootmoe
Het is 17 januari 1994. Wannes wordt 10 jaar die dag. Geen feest. Want precies vandaag overlijdt de Bon. Na een jarenlange strijd met haar geheugen, helemaal uitgeput aan de ziekte van Alzheimer.
De Grootva en de Grootmoe - Wannes’ grootouders langs moeders kant - wonen bij het gezin van Wannes thuis. Kangoeroewonen avant-la-lettre. Twee warme mensen, altijd dichtbij. Beter kan een band tussen grootouders en een kleinzoon niet worden.
De Grootva is een belezen, fiere man, die Wannes van bij de eerste passen alles over de wereld leert. Van de oude Grieken tot Napoleon. Van uitgestorven dieren tot de landing op de maan. Tot op een dag de eerste lijntjes in zijn hoofd worden weggegomd. De Grootva gaat vergeten. En beseft dat hij vergeet. Dementie in huis. Nog enkele jaren blijft hij hier wonen en wordt hij opgevangen door de Grootmoe, Wannes’ ouders en zijn andere kinderen. Tot de situatie onhoudbaar wordt en de Grootva naar Den Olm verhuist. Naar een zorgcentrum voor mensen die lijden aan dementie. Daar krijgt de ziekte meer en meer vat op hem, tot hij doodgaat, als een schim van de Grootva die hij ooit was.
Het spook van dementie
Een tijd later doemt het spook van dementie een derde keer op. De Grootmoe durft plots al eens iets te vergeten. Een woord niet te kunnen vinden. Of een dagplanning voor ogen te houden die kant noch wal raakt. Ook zij verliest meer en meer contact met de realiteit van nu, met zichzelf en met haar omgeving. Ze begint aan de reis waarop de Grootva haar voor ging. Na een aantal jaren vertrekt ook zij uit Wannes’ ouderlijk huis en gaat ze wonen in Den Olm.
Daar woont ze vandaag nog altijd. Terug naar huis keren is al lang geen optie meer. Den Olm is haar nieuwe thuis. Daar eet ze en daar slaapt ze. Daar zingt ze en daar lacht ze. Of daar kan ze onbegrijpelijk boos zijn om dingen die wij niet begrijpen. En daar vecht ze tegen haar alsmaar witter wordende geheugen.
Wannes' naam is ze vergeten. Dat hij haar kleinzoon is, weet ze ook al lang niet meer. De band die er ooit was en die eeuwig leek, is helemaal veranderd. Veranderd, of verdwenen?
Samen zingen, samen lachen, samen vechten
In Voor ik het vergeet trekt Wannes tijdens de maand december in bij zijn Grootmoe in Den Olm. Om mee te stappen in het ritme van haar leven. Om weer contact te zoeken met iemand die hij heel goed kent, maar toch een onbekende lijkt. Om te ontdekken hoe er wel nog een connectie kan zijn tussen grootmoeder en kleinzoon. Om er samen te eten en te slapen. Te zingen en te lachen. Of samen onbegrijpelijk boos te zijn om dingen die wij niet begrijpen. Om met tweeën te vechten tegen haar alsmaar witter wordende geheugen.
Met dit persoonlijke verhaal gaat Wannes op zoek naar antwoorden over dementie. Over wat de ziekte doet met mensen die eraan lijden. Maar evengoed naar de impact op mensen die er heel dichtbij staan: de naaste familie, de verzorgers die dagelijks alles uit de kast halen om van Den Olm een thuis te kunnen maken. Wannes ontmoet tijdens de maand ook de medebewoners van Den Olm, de buren op de gang van Grootmoe, hun familie, vrienden, kleinkinderen, en het verzorgend personeel. De reeks schetst een beeld van de kracht van mensen en van veranderende, maar niet verdwenen banden.
Voor ik het vergeet: vanaf 7 januari elke maandag om 21.30 uur op Eén.