Vier nieuwe Nomaden in Vranckx

Het programma Vranckx viert zijn tiende verjaardag niet alleen met de speciale uitzending Alleen Rudi blijft bestaan (op zaterdag 3 februari), maar ook met liefst vier nieuwe documentaires van de Nomaden: het collectief van jonge Vlaamse reporters die de wijde wereld in trekken en er verslag over uitbrengen in de geest van Rudi Vranckx zelf en de internationale reporters in het programma.

In Land zonder man trekken Leslie Hodge en Marjolijn Prins naar een dorp in Kenia waar mannen niet welkom zijn en ze zoekt uit waarom de vrouwen geen mannen meer willen in hun leven. (zaterdag 10 februari)

In Mercy Killing onderzoeken Luk Dewulf en Inge Wagemakers wat sommige moeders in Oeganda drijft om hun kinderen met een beperking te doden. (zaterdag 17 februari)

Marawi: De puinhoop van IS is een reportage van Yassine Atari en Zaur Kourazov over terreur in de Filipijnen. Vijf maanden lang vocht het Filipijnse leger in de stad Marawi tegen IS. Wat blijft er over nu de terreurorganisatie verdreven is? En kunnen vluchtelingen nog wel naar huis? (zaterdag 24 februari)

De vuurkampioen is een reportage van Roel Nollet over ‘Champion Incendie Ndangi’, een voormalige bokskampioen die in Kinshasa een onafhankelijke televisieredactie wil uitbouwen. Niet evident in een land waar geen persvrijheid bestaat. (zaterdag 3 maart)

Land zonder man – zaterdag 10 februari

Umoja in Kenia is niet zomaar een dorp. Er wonen alleen maar vrouwen. Mannen zijn er niet welkom. Het dorp werd opgericht door een groepje vrouwen van de Samburu-stam die het geweld van de mannen beu waren. Nomade Leslie Hodge zoekt uit waarom ze gevlucht zijn. Ze praat ook met mannen die hun vrouw slaan, ze komt terecht op een gedwongen huwelijk en ze is getuige van een besnijdenis.

“Het is begonnen toen ik verkracht werd door de soldaten”, vertelt Jane, die in Umoja woont. “Ik vertelde het aan mijn man, maar die wilde er niets van weten. Hij begon me te slaan en hij kleedde me uit waar mensen bij waren. Het was heel vernederend.”

Leslie ontmoet een priester die vindt dat vrouwen moeten besneden worden, en ze confronteert hem met het feit dat sommige meisjes doodbloeden na een besnijdenis. “Er zijn geen negatieve gevolgen. Laat ze bloeden. Mijn moeder heeft gebloed en ik leef. Mijn zussen leven ook en zij hebben nu zelf kinderen. Ook zij zijn besneden.”

Sam werkt voor een opvangcentrum voor meisjes die het slachtoffer werden van de vrouwonvriendelijke tradities van de Samburu. “In Kenia is seks met een minderjarige verboden. Maar Nana is amper 11 en het slachtoffer van een ritueel waardoor ze de seksslaaf werd van een krijger.” Het opvanghuis van Sam stuurt de meisjes naar school en helpt hen zoeken naar werk zodat ze later op eigen benen kunnen staan.

Een reportage van Leslie Hodge en Marjolijn Prins

Mercy Killing – zaterdag 17 februari

Karen is drie jaar. Ze heeft klompvoetjes en malaria. Haar moeder Mary heeft geen geld voor het ziekenhuis en ze wordt vaak uitgescholden. Sommige ouders van kinderen zoals Karen zien het niet meer zitten: ze geven het op en doden hun eigen kind. Bij gebrek aan een beter Oegandees woord worden die moorden ‘mercy killing’ of ‘genademoord’ genoemd. Reportagemakers Luk Dewulf en Inge Wagemakers gaan samen met de Oegandese journalist Gerald Bareebe op onderzoek.

Akol woont in een klein stadje op het platteland. Ze bekent voor het eerst dat ze haar eigen kind gedood heeft. “Ik keek naar hem, pakte hem op en gooide hem op de grond. Ik greep zijn nek, draaide eraan en wurgde de baby.” Ze vertelt hoe de verpleegsters geen medicijnen aan haar zoontje wilden ‘verspillen’ en hoe ze zich onder druk gezet voelde door leden van haar clan die geen gehandicapt kind dulden.

Rose is sociaal werkster. In haar tehuis vangt ze kinderen met een beperking op en vecht ze ook tegen het stigma dat de kinderen met zich meedragen. We zien hoe ze gaat sensibiliseren in een klein stadje. Wanneer een man uit de menigte naar voren treedt om zich te verantwoorden, blijkt dat Rose nog veel werk heeft.

Mercy killing is voor Luk en Inge meer dan zomaar een onderwerp. Eén van hun twee kinderen heeft cerebrale parese of hersenverlamming. “Wij weten heel goed dat een kind met een beperking grootbrengen een hele uitdaging is. Voor ouders in een heel arm ontwikkelingsland is het nog moeilijker,” zeggen ze. “We oordelen en veroordelen niet. We brengen verhalen die je een idee geven van hoe het is om een kind met een beperking op te voeden in een ontwikkelingsland.” Luk en Inge namen hun kinderen mee op reportage naar Oeganda. Het werd voor het hele gezin een bijzondere productie.

Een reportage van Luk Dewulf, Inge Wagemakers en Gerald Bareebe – De Seizoenen

Met de steun van Flanders Connect Continents – Journalismfund, De Coöperatie

Marawi: De puinhoop van IS - zaterdag 24 februari

Vijf maanden lang heeft het Filipijnse leger strijd gevoerd tegen IS in de stad Marawi. De stad is intussen bevrijd en de bewoners gaan met mondjesmaat terug naar hun huizen. Nomaden Yassine Atari en Zaur Kourazov reizen naar het zuiden van de Filipijnen. Het verhaal van een stad in puin en haar bewoners.

In een sporthal zitten bijna 1.000 mensen bij elkaar. Ze zijn uit hun huizen gevlucht toen IS terreur zaaide in hun stad. Yassine raakt aan de praat met een oude vrouw die een kindje bij haar heeft. “Mijn jongste zoon, de vader van dit jongetje, heeft het niet overleefd.” Ze weet niet wanneer ze zal kunnen terugkeren of wat er nog van haar huis overblijft.

Yassine en Zaur mogen mee met het Filipijnse leger. Ze zien hoe zwaar de stad geleden heeft onder de gevechten. Ze gaan binnen in de vernielde kathedraal en ze krijgen als eerste televisieploeg een rondleiding in het huis waar een plaatselijke leider van de terreurgroep Abu Sayyaf zich verschanste.

Hoe moet het nu verder, en hoe reageert de overheid op de situatie? Een vrouw die Yassine en Zaur wil meenemen naar haar huis, heeft zo haar bedenkingen. Ze verdenkt het leger van plunderingen en ze beweert dat de regering er een dubbele agenda op nahoudt bij het al dan niet vrijgeven van bepaalde delen van de stad.

Een reportage van Yassine Atari en Zaur Kourazov

De vuurkampioen – zaterdag 3 maart

De voormalige bokskampioen Champion ‘Incendie’ Ndangi, een ex-bokskampioen, wil in Kinshasa een onafhankelijke televisieredactie uitbouwen. Maar persvrijheid bestaat niet in Congo en tv-materiaal is duur. Toch zet hij alles op het spel. “De link tussen journalistiek en de bokssport, is het gevecht,” vindt Champion. “Als ik informatie nodig heb, dan moet ik daar koste wat het kost aan geraken, hoe moeilijk dat ook is.” Daarom leidt hij jonge boksers én journalisten op.

Met de verkiezingen in aantocht wordt de nood aan onbevreesde journalisten alsmaar groter. President Kabila weigert om de macht over te dragen en de onrust in het land stijgt elke dag. Kritische stemmen legt de overheid het liefst het zwijgen op. Wanneer jongeren op straat komen om verandering te eisen, reageert de politie genadeloos. Er vallen doden. Activisten worden opgepakt en bedreigd. Journalisten leven ondergedoken of worden vermoord. Hun camera’s vernield. “Ze hebben mijn haren uitgetrokken, en me vastgebonden als een crimineel,” zegt Champion, “maar moet ik daarom de ring verlaten? Ik denk het niet.”

Journalist en documentairemaker Roel Nollet herkent zichzelf in de gedrevenheid van Champion en reist naar Kinshasa. Hij gaat de straat op met lokale journalisten en maakt er kennis met de jongeren van ‘La Lucha’, die hun eigen lot in handen proberen te nemen. Ze organiseren debatten, ijveren voor werk en proper drinkwater en maken zelf de straten schoon. Roel is gefascineerd door die nieuwe generatie Congolese jongeren die écht voor een nieuw elan willen zorgen. Een Congolese lente, als je wil.

in Makala, de beruchtste gevangenis van het land, ontmoet hij Fred Bauma en Yves Makwambala. Ze zitten er al een jaar opgesloten. Fred is een boegbeeld in de strijd voor een beter Congo. “Als gewone burgers bang zijn om te zeggen wat ze denken en journalisten bang zijn om reportages te maken over wat er hier gebeurt, wie gaat er dan iets veranderen?” vraagt hij zich luidop af.

Ondertussen blijven de protesten buiten de gevangenismuren doorgaan. “Je mag gerust bang zijn,” zegt Champion, “maar daarna moet je jezelf concentreren, en je tegenstander in de ogen durven kijken.’

Terug thuis verzamelt Roel opnamemateriaal en stuurt het naar Congo. Twee jaar lang documenteert hij zo samen met Champion en de jongeren van La Lucha het geweldloze verzet voor de vrijheid.

Een reportage van Roel Nollet

Met de steun van ‘Flanders Connects Continents’, een project van Journalismfund.eu