Al tien weken lang vliegt Luk Alloo de wereld rond om de verschillende gevangenissystemen onder de loep te nemen. In de elfde aflevering van Alloo in de Buitenlandse Gevangenis op donderdag 23 april 2015 vliegt Luk niet alleen. Hij neemt de Vlaamse ex-gevangene Patrick – die in ons land 25 jaar in de cel zat wegens moord – mee naar Noorwegen om er samen het beste gevangenissysteem ter wereld te bezoeken.

Noorwegen is het land met de meest menselijke gevangenisstraf, maar de Noren kunnen ook de laagste cijfers inzake herval voorleggen. In België keert 50 tot 60% van de gevangenen na hun vrijlating terug naar de gevangenis, in Noorwegen is dat 15%. Luk en Patrick bezoeken drie gevangenissen: een high security gevangenis in Bergen, een open gevangenis en een halverwegehuis, dat is een huis in een wijk waar een tiental gedetineerden die nog een korte gevangenisstraf moeten uitzitten actief worden gere-integreerd in de samenleving. Patrick gelooft zijn ogen niet.

Het Noors systeem legt de nadruk op re-integratie omdat gevangenen na een straf van 10 of 15 jaar wel eens je buur kunnen worden. Een gevangenisbeambte zegt het duidelijk: “Opsluiten en niets met de gevangenen doen, is geen optie. Welke buur wil je? Eén die het goed meent of één die vol rancune zit? Dus moeten we in de gevangenis starten met een goede begeleiding en met de vrijlating.” Goed behandelde gevangenen integreren zich immers beter in de samenleving. In Noorwegen behoudt elke gevangene zijn burgerrechten en kan hij gaan stemmen tijdens de verkiezingen. Helemaal anders dan in België, waar gedetineerden deze rechten kwijt zijn, zelfs nog jaren na hun vrijlating.

Na een strenge straf in een high security gevangenis kunnen Noorse gevangenen verhuizen naar een open gevangenis om daar de rest van hun straf uit te zitten. Luk en Patrick bezoeken zo’n halfopen gevangenis op een klein eilandje en ontmoeten er de gevangenen. “We noemen ze geen gevangenen meer, ze zijn studenten”, corrigeert een medewerker. “Hier krijgen ze een opleiding en vooral een boost inzake zelfvertrouwen en mentaliteit.

In België komen gevangenen buiten zonder diploma, zonder referenties, zonder toekomst. In Noorwegen krijgen ze actuele opleidingen waar ze een job mee kunnen vinden. Of zoals een leraar het zegt: “Hier kan een gevangene zeggen: ik heb tijdens mijn straf tussen 2000 en 2014 deze 4 opleidingen en deze 7 cursussen gevolgd. Met dat pakket zal hij meteen werk vinden. En we zorgen dat hij werk heeft alvorens hij buiten gaat.

Patrick en Luk trekken ook naar een half way house in Lyderhorn. Dat is een gewoon huis in een woonwijk waar de gedetineerden intens samenleven met het personeel. Zo bereiden ze zich voor op de dag van vrijlating. Patrick maakt een hard besluit: “Ik heb mijn 25 jaar verloren in een Belgische cel. Ze hebben niets gedaan met mij. Punt.

Deze aflevering van Alloo in de Buitenlandse Gevangenis ligt na aan het hart van reportagemaker Luk Alloo. “Met een beetje visie, lef en politieke wil zou België zo’n Noors systeem perfect kunnen adapteren”, vertelt hij. “Door dit pedagogisch en sociaal Noors systeem lopen de gevangenissen in Noorwegen leeg. Men heeft een perfect voorbeeld, maar toch weigeren Belgische politici dit over te nemen. Dat is onbegrijpelijk. België moet al jaren gevangenissen in het buitenland bij huren. Ons land betaalt jaarlijks 40 miljoen euro huurprijs om 650 gevangenen in het Nederlandse Tilburg onder te brengen. Eind 2015 zal die huurprijs opgelopen zijn tot 170 miljoen euro. Dat is hallucinant. Met dat geld kan je educatie, begeleiding en training voor gevangenispersoneel of proefprojecten als een half way house in het gevangenissysteem pompen. De huidige behandeling van Belgische gevangenen komt als een boemerang terug in het gezicht van de burger.

De volledige afleveringen van Alloo in de Buitenlandse Gevangenis zijn na uitzending 4 weken lang gratis te bekijken via vtm.be en via de VTM app.

Krijg het laatste FrontView Magazine nieuws in je Facebook nieuwsoverzicht: