In 2014 voerde de Pukkelpoporganisatie een grootschalige nulmeting uit om haar duurzaamheid in kaart te brengen. Een van de meest verrassende conclusies was dat het persoonlijk transport van de festivalbezoeker een van grootste vervuiler bleek te zijn. Minder verrassend, het afvalpercentage op de campings. Sindsdien ligt de focus van de organisatie nog meer op verschillende ecologische thema's zoals mobiliteit en afval maar ook catering, water, materialen en duurzame energie. De algemene doelstelling is om een evenement te organiseren waarbij een festivalganger minder afval produceert op Pukkelpop dan wanneer hij zou thuisblijven.
Pukkelpop blijft in de eerste plaats een evenement waar mensen zich willen amuseren; weg van alle zorgen en dagelijkse beslommeringen. Er is echter ook een maatschappelijke verantwoordelijkheid om het festival zo duurzaam mogelijk te organiseren en de impact op de omgeving zo beperkt mogelijk te houden.
ECO-SCOOP: GREEN ENERGY MILL
Ook wat ecologie en duurzaamheid betreft zitten primeurs in het DNA van Pukkelpop. In 2019 is de blikvanger de Green Energy Mill, kortweg GEM-Tower. Deze 21 meter hoge uitklapbare hybride toren kent zijn ultieme test tijdens het festival op het gloednieuwe kampeerterrein Camping Comfy. Een debuut en een primeur dus. Schijnt de zon dan wekt de GEM energie op via de vrolijk gekleurde zonnepanelen en anders doet de windturbine zijn werk. Alle extra gegenereerde energie wordt in een batterij in de basisconstructie opgeslagen. Op deze manier worden de accommodaties op Camping Comfy van duurzame energie voorzien. Festivals worden steeds succesvoller in het terugdringen van afval, maar een van de grootste vervuilers, de dieselaggregaten, worden, bij gebrek aan een waardig alternatief, nog steeds gebruikt. Met de GEM-Tower is een duurzame oplossing nabij.
Frederik Luyten, woordvoerder Pukkelpop: “We hebben de ruim 30 jaar festivalervaring gekoppeld aan het technisch inzicht van de Technische Universiteit uit Eindhoven en de expertise die we opbouwden met UCLL. De ploeg die bij Pukkelpop instaat voor de opmaak van de berekeningen en risk-assessments van de diverse experimenten werd daarvoor samengebracht met het ontwerpteam van de GEM-tower. In de werkgroep die daaruit ontstond werden data en uitgangspunten voor berekeningen besproken en uitgewisseld. Een behoorlijk traject, dat voor beide partijen nieuwe en interessante invalshoeken naar voor bracht. Zowel op constructief vlak, als op het vlak van risicobeheersing. Resultaat is een constructie die enerzijds voldoet aan de geldende technische normen en conventies en, anderzijds, past binnen het creatieve en experimentele DNA van Pukkelpop. Is dit dé oplossing? Misschien wel, misschien niet. We blijven op verschillende fronten inzetten en op zoek gaan naar milieuvriendelijker alternatieven.”
VAN FUNCTIONEEL VERVOER NAAR FUN OP DE WEI
De Vlaamse Waterweg staat al sinds 2015 in voor het scheepsvervoer van Pukkelpop. Vier jaar geleden werden er 86 paletten met materiaal voor de artiestenbackstage verscheept, in 2016 het decoratiemateriaal voor diezelfde backstage, in 2017 kwam het hoofdpodium via de waterweg, vorig jaar kwamen 54 containers met o.a. het materiaal voor de prestigieuze 3D Videowall met de boot. Ter vergelijking; daar waar anders 29 vrachtwagens voor nodig waren geweest. Ook dit jaar worden opnieuw heel wat materialen vervoerd door binnenschepen en doen de containers tegelijkertijd dienst als decoratie-element op de Pukkelpopweide. Dit multifunctioneel gebruik zorgt voor nieuwe samenwerkingskansen. Voor 2020 wordt er nu al openlijk geflirt met een potentieel personenvervoer.
CREATIEF MET CRADLE-TO-CRADLE
Duurzaamheid biedt ook tal van creatieve mogelijkheden die Pukkelpop graag benut. In het verleden werden van de oude vlaggen en zeildoeken al unieke PKP fiets- en laptoptassen gemaakt. Meer recent werden 5000 Pukkelpopsleutelhangers gemaakt van gerecycleerde bierbekers. Op deze manier wordt een wegwervoorwerp een exclusief gadget. Vorig jaar lag de focus op het PET-project. Van het PET-afval dat toen op het festivalterrein en de campings werd verzameld konden de bierbekers van deze editie worden gemaakt.
RECYCLEREN KAN JE LEREN
De achilleshiel van zowat alle grote Europese festivals blijft de jaarlijkse afvalberg op de kampeerterreinen. De foto’s van het achtergebleven materiaal en afval spreken elk jaar voor zich. Het terugdringen van dat afvalpercentage blijft, ondanks alle initiatieven en sensibiliseringsacties (waaronder de ludieke Alpaca-My-Tent campagne) een terugkerend probleem. Daarom werd er, na de GREEN-ID, de afvalchip die in het festivalpolsbandje zit en waar je gratis eet- en drankbonnen mee kan verdienen, ook een afvalbijdrage ingevoerd. Deze Recycling Deposit bedraagt €10 en kan op eenvoudige wijze worden gerecupereerd door één vuilniszak gesorteerd afval (restafval of PMD) binnen te brengen in een Recycling Point. Het niet bederfbaar voedsel wordt opgehaald door de Voedselbank. In samenwerking met Fost Plus wordt een Fun Zone ingericht waar je kan meedoen na betaling van een stuk PMD. Het doel is bewustmaking van sorteren en (nog) meer PMD inzamelen op de kampeerterreinen. Na elke festivaleditie jaar sweepen zo'n zestig moedige medewerkers en sympathisanten van de Kringwinkel de kampeerterreinen om zoveel mogelijk materialen te recupereren.
OOK SORTEREN KAN JE LEREN
In aanloop naar, tijdens het festival en gedurende de afbraak gebeurt de inzameling en correcte sortering van al het afval door RC Hades Hasselt in een indrukwekkend (tijdelijke) containerpark op het festivalterrein. EcoFest en GoodPlanet doen bijkomende controles en geven adviezen over het verbeteren van het afvalbeleid. Frisdrank wordt sinds vorig jaar uit grote flessen in herbruikbare bekers geschonken in plaats van kleine flesjes; dit heeft niet alleen tot een daling van de hoeveelheid afval geleid, ook de verspilling kende een spectaculaire daling. Op alle plaatsen waar afval wordt geproduceerd staan aparte vuilnisbakken; aangepast aan het soort afvalfractie dat op die locatie vrijkomt. Gedurende de volledige opbouw- en afbraakperiode krijgen medewerkers informatie en sturing over correct sorteren, maar ook over het veilig gebruik van materialen, strikt opvolgen van veiligheidsrichtlijnen, respect voor de omgeving en buurtbewoners en hun algemeen welzijn.
Ook in Food Wood, het culinaire paradijs op Pukkelpop, leeft de duurzaamheidsgedachte. Sinds dit jaar heeft de site een eigen containerpark met eigen richtlijnen waar standhouders zich strikt aan moeten houden. Voor aankomende editie wordt o.a. het veganistische aanbod voor de festivalgangers gevoelig uitgebreid. Duurzame en avontuurlijke voeding niet meer weg te denken uit onze maatschappij. Food Wood is daar een mooie afspiegeling van. Elke foodtruck heeft sowieso een vegetarisch alternatief. Die trend zie je overigens ook terugkomen in het Crew Restaurant; het vegetarische aanbod is enorm in trek bij medewerkers.
GRATIS OPENBAAR VERVOER
Pukkelpop zet al sinds jaar en dag in op gratis openbaar vervoer. Nadat bleek dat het persoonlijk vervoer van de festivalganger een van de grootste vervuilers was, werd o.a. de promotie van die gratis treinen en bussen nog verder opgevoerd. Alle bussen en shuttlediensten van De Lijn zijn gratis tijdens het festival, ook de nachtbussen naar bijna 40 Limburgse gemeenten. Op zondagnacht steekt ook de NMBS een extra tandje bij en komen er, boven op de gratis heen- en terugreis, ook gratis nachttreinen. Carpoolen is ook een populaire optie en kan nu nog makkelijker met de CovEvent-app die op de website van Pukkelpop staat. De fiets blijft uiteraard het meest ecologische transportmiddel; de gratis bewaakte fietsenstalling op amper enkele meters van het festivalterrein kent dan ook bijzonder veel bijval. Ook de Pukkelpopmedewerkers zitten deze editie net iets vaker op de trappers. Dertig e-bikes werden ter beschikking gesteld door de Hasseltse start-up Kytes; er wordt daardoor maar liefst 400 liter brandstof bespaard.
WATER BESPAREN
Alle douches op de campings beschikken over spaarkoppen. De waterkranen voor de festivalgangers, zowel op de kampeerterreinen als het festival, werken waar dat kan met drukknoppen. Op het festivalterrein wordt gewerkt met vacuümtoiletten die slechts 0,6 water l per spoelbeurt vereisen. De urinoirs voor medewerkers zijn voorzien van automatische spoelingen zodat er niet onnodig water verspild wordt.
ZIEN IS DOEN
Een ecologische gedachtegoed kan alleen succesvol zijn wanneer alle participerende stakeholders het als een gezamenlijke inspanning en gedeelde verantwoordelijkheid beschouwen.
Chokri Mahassine, organisator Pukkelpop:
“Tijdens Pukkelpop zijn er ongeveer tweehonderdvijftig personen dag en nacht bezig met het proper houden van festivalterrein en campings. Op de terreinen staan ongeveer duizend tweehonderd 240L-vuilnisbakken en tweehonderd vuilnisbakken van 1.100L. Ik kan er wel 10.000 laten zetten maar het afval moet de Pukkelpopper er wel nog steeds zélf ingooien.”