Of we willen of niet, we zullen met zijn allen langer moeten gaan werken om de pensioenen betaalbaar te houden. In Denemarken en Zweden doen ze dat al veel langer. En dat heeft daar geen massaal protest ontketend. Panorama ging aan beide zijden van de Öresundbrug kijken hoe de overheid de pensioenleeftijd fameus heeft opgetrokken zonder de bevolking tegen zich in het harnas te jagen. Dat lijkt daar te lukken, omdat een job in Scandinavië soepeler te combineren valt met het gezinsleven dan bij ons. Het grijze goud, op donderdag 30 mei om 21.40 uur in Panorama op Canvas.
Een Belgische loopbaan duurt gemiddeld 32 jaar, een Deense 39 jaar en een Zweedse zelfs 40 jaar. In die twee laatste landen heeft de overheid jaren geleden al ingegrepen. De pensioenleeftijd is geleidelijk opgetrokken en de mogelijkheden om vervroegd met pensioen te gaan, zijn minder aantrekkelijk gemaakt. Niet elke Zweed of Deen heeft dat in dank afgenomen, en de vakbonden hebben geprobeerd het voor iedereen dragelijk te houden. Maar een meerderheid van de Scandinaviërs aanvaardt de loopbaanverlenging.
De Deen Erik Berglund is 75 jaar, gepensioneerd handelsreiziger, en werkt nu enthousiast als winkelbediende in een doe-het-zelfzaak. “Ik doe dit niet voor het geld,” zegt hij, “maar voor de sociale contacten en het extraatje.” En zijn baas is ook tevreden: “We zetten bewust in op oudere mensen; ze zijn vrij in de weekends en ze boezemen de klanten vertrouwen in.” De Deense overheid heeft de constructie mogelijk gemaakt: gepensioneerde Denen mogen onbeperkt bijverdienen.
Ook Linda Granlie is Deense. Ze is 57 jaar, werkt in de naschoolse kinderopvang en wil dat gerust nog 10 jaar blijven doen. “Ik kan mijn werk nu beter regelen dan toen mijn kinderen klein waren. Met mijn ervaring én mijn extra opleiding voel ik me een echte steun voor mijn jonge collega’s.” De 40-jarige Thorkil Molly-Soholm, professor en bedrijfsleider, komt elke dag om vier uur bij Linda zijn kinderen ophalen. Zo is het werken nu eenmaal in Denemarken: minder strak georganiseerd, met meer aandacht voor persoonlijke vorming en het gezinsleven. Zo houden veel Denen het ook langer vol.
“Leuker werken”
Peter Baillière, een 50-jarige Vlaming die in Zweden HR- manager is, legt uit dat het ook daar leuker werken is dan bij ons. “De mensen worden niet op korte tijd uitgeperst zoals in België. De bedrijfscultuur hier is me meer op het lijf geschreven, al moet ik ook toegeven dat het leven hier minder bourgondisch is. Alleen dat mis ik soms wel.”
Panorama toont hoe de Scandinaviërs zich verzoenen met een langere loopbaan, in Het grijze goud op donderdag 30 mei op Canvas.
Panorama – Het grijze goud: donderdag 30 mei om 21.40 uur op Canvas