Canvas presenteert: Wim Helsen – Er wordt naar u geluisterd

In zijn vijfde cabaretvoorstelling Er wordt naar u geluisterd geeft Wim Helsen gestalte aan een zenuwachtige begrafenisondernemer die onverwacht moet inspringen voor een collega, terwijl hij zelf gewoonlijk alleen achter de schermen werkt. Dat betekent nerveuze naamsverhaspelingen, pijnlijke versprekingen en ongewild ongepaste opmerkingen.

Wim Helsen: “Hij heeft nog nooit een begrafenis geleid en kan dat ook niet. Hij doet zijn uiterste best, maar zegt door de zenuwen de verkeerde dingen. Het is iemand die nog nooit in zijn leven verantwoordelijkheid genomen heeft. Een man die het liefst comfortabel en lafjes in de luwte blijft, en nu plots, tegen wil en dank, door omstandigheden voor een publiek moet presteren. Wat hem niet echt lukt, al probeert hij te doen alsof er niets aan de hand is. Wat hem uiteindelijk ook niet meer lukt.”

Zoals zijn vorige shows is ook Er wordt naar u geluisterd absurd, hilarisch en licht literair. Ontroering en humor strijden vaak om voorrang. Voor Er wordt naar u geluisterd legde Wim Helsen zijn oor te luisteren bij uw binnenste. Hij luisterde naar uw eenzaamste gedachten, uw meest verborgen pijn en uw diepste angsten. Kent hij die dan? Ja hoor.

Mededogen

Wim Helsen heeft mededogen met de mens. Dat zou je op het eerste gezicht niet zeggen. De personages die hij speelt in zijn voorstellingen zijn altijd in meer of mindere mate kneuzen en prutsers. Maar hij heeft daar een goede verklaring voor: “Als je uitspreekt en aanvaardt dat je een prutser bent én ermee kunt lachen, sta je meer ontspannen in het leven.”

Zoals iedereen woont Helsen ook geregeld begrafenissen bij: “Een fantastische theatrale omstandigheid omdat het een essentiële gebeurtenis is. Je neemt voor altijd afscheid van iemands leven. Bovendien word je heel concreet herinnerd aan je eigen sterfelijkheid. De dood is simpelweg het einde. Ik las een uitspraak dat leven en dood niet tegengesteld zijn aan elkaar. Het tegenovergestelde van dood is geboorte. Het leven gaat altijd door. Die troostrijke gedachte helpt me om er helder naar te kijken. In zo’n uitvaartcentrum voel je het verdriet, de spanning, maar ook de humor. Ik ervaar een begrafenis als een weldaad. Ik voel me daarna, aan de koffietafel, gekuist en proper.”

Hij won al twee keer de Poelifinario, de belangrijkste Nederlandse cabaretprijs voor het meest indrukwekkende programma van het seizoen. Voor ‘Het uur van de prutser’ in 2009 en vier jaar later voor ‘Spijtig, spijtig, spijtig’, zijn vorige voorstelling.

De cabaretprogramma’s van Wim Helsen zijn stuk voor stuk zorgvuldig gestileerde monologen, subtiel gecomponeerd en tot op de millimeter bedacht en geconstrueerd. Vol hilarische en verontrustende afslagen die een grandioze en grenzeloze fantasie blootleggen. Niet zelden komen zijn hoofdpersonen in de meest krankzinnige situaties terecht. In ‘Er wordt naar u geluisterd’ ontspoort het ook behoorlijk, als de zelfmoord van Ivo – o, nee, wacht: Guido! – langzaam wordt ingevuld en kleur gegeven. Zelfs aan eventuele buitenlandse toehoorders is gedacht als Helsen zijn begrafenisondernemer in nogal creatief Engels het voorafgaande laat samenvatten.

“Mijn shows zijn net sitcoms”, zegt Helsen. “Ik zit in een bepaalde situatie en het is voor mij belangrijk dat ik de setting die ik in mijn hoofd heb gecreëerd, trouw blijf. Ook al voelt het daardoor soms alsof ik gekortwiekt ben in mijn vleugelslag.” Verwacht geen snelle grappen over de actualiteit, want “grapjes verzinnen bij krantenkoppen interesseert mij niet. Het gaat bij mij altijd over de mens.”

Meesterverteller

Helsen is een meesterverteller die zijn publiek onherroepelijk meeneemt naar een andere wereld. Zijn shows zijn zonder uitzondering tragikomisch, misschien wel de mooiste vorm van humor, omdat de lach en de ontroering elkaar naadloos afwisselen. Een stilte wordt gevolgd door een bulderende lach. “Hoe dieper de ontroering, hoe groter de lach. En andersom: hoe meer er gelachen wordt, hoe sterker de ontroering. Ik wil mensen verrassen, verbazen, maar bovenal altijd iets laten beleven. De spanning en de stiltes benutten tijdens mijn shows. Je kunt bij mij gegeneerd zijn. Stil worden Of mededogen krijgen met die paljas die op het podium staat. Natuurlijk kun je ook lachen; mijn intuïtie en temperament drijven mij altijd naar de lach. En als het goed is, verlaten de mensen altijd lichter en vrijer het theater. Voor mij is een voorstelling geslaagd als mensen, behalve dat ze gelachen hebben, ook iets beleefd hebben. Dan ga ik content naar huis.”

Wim Helsen in het kort

Wim Helsen (Antwerpen, 1968) was eerst onder meer cafébaas, leraar, bankbediende, Tupperware-verkoper, radioredacteur en bouwvakker voor hij in 1998 met Randall Casaer het podium beklom als het duo Vrolijk België. In 2002 stond hij in zijn eentje in de finale van het Leids Cabaret Festival en daarna maakte hij de voorstellingen ‘Heden Soup’ (bekroond met de Neerlands Hoop), ‘Bij mij zijt gij veilig’, ‘Het uur van de prutser’ (bekroond met de Poelifinario) en ‘Spijtig, spijtig, spijtig’ (wederom Poelifinario). Hij presenteert ook al jaren met veel succes het literaire miniprogramma Winteruur op Canvas.