Je als ex-gedetineerde opnieuw integreren in de maatschappij is allerminst makkelijk. Want wat doe je als je na 8, 16 of 30 jaar opsluiting de deuren van de gevangenis achter je dichttrekt? Met volledige of gedeeltelijke vrijheid, met heel wat bagage van de afgelopen periode. Zonder woonst, zonder werk, zonder inkomen en misschien wel zonder familie en vrienden. Hoe pik je de draad van je leven terug op? Hoe vind je werk met een strafblad op jouw naam? En hoe verdien je opnieuw een plaats in de samenleving?
Eind 2012 interviewde Luk Alloo in Alloo in de Gevangenis verschillende gedetineerden in Leuven Centraal over hun criminele feiten en het leven in de gevangenis. Inmiddels zijn enkele van de gedetineerden op vrije voeten. Een goede aanleiding voor Luk Alloo om Cois, Clement, Luc, Patrick, Rachid, Rony en Bayram ook buiten de gevangenisdeuren te volgen.
In Alloo uit de Gevangenis volgen de camera’s hen tijdens de eerste dagen, weken en maanden buiten de gevangenismuren. Maar na een celstraf van 8, 16 of 30 jaar is de aanpassing in de samenleving niet makkelijk. De banden met familieleden zijn doorgesneden, de vrienden van weleer zijn geen vrienden meer, een job zoeken met een strafblad is problematisch, terugkeren naar hun partner is voor velen uitgesloten en eenzaamheid en financiële problemen zijn een constante. Voor alle ex-gedetineerden geldt dezelfde wet: de draad van het leven terug opnemen is enorm zwaar en de angst om te hervallen is groot.
Luk Alloo: "Een gevangenis moet je zien als een dorp. In Leuven Centraal leven 350 gedetineerden heel intens samen met meer dan 200 cipiers. Binnen de gevangenis heersen regels en richtlijnen, je hebt een strakke structuur en lotgenoten die het leven achter de tralies kennen. Die lotgenoten zijn jarenlang je sociale leven. Door de rigide organisatie en ordening in een gevangenis heeft de gedetineerde een constante houvast. Als je als gedetineerde opeens buiten de gevangenismuren stapt, val je helemaal op jezelf terug, zonder structuur, zonder regels, zonder lotgenoten. Je sociaal leven is volledig ontwricht. Ik merk dat gevangenen twee keer gestraft worden: ze worden van hun vrijheid beroofd en de gevolgen die ze van hun straf ondervinden zijn niet te overzien. Die detentieschade is niet alleen jobverlies of de onthechting van vrienden en familieleden, maar ook ontwrichting van het emotionele, sociale en maatschappelijke leven. Vervreemding, eenzaamheid en onzekerheid."
Aflevering 1 op donderdag 5 september 2013 om 21.40
In Leuven Centraal leefden Cois, Clement, Patrick, Rony, Luc, Bayram en Rachid met 350 medegedetineerden heel intens samen. Allemaal zijn ze nu ontslagen uit de gevangenis en leven ze op vrije voet. Luk Alloo ontmoet de mannen die hij uitvoerig heeft geïnterviewd in Alloo in de Gevangenis en gaat na hoe de ex-gedetineerden het stellen nu ze hun cel hebben verlaten. Hij spreekt voor de allereerste keer met hen af buiten de gevangenismuren. In volle of halve vrijheid. Met of zonder elektronisch toezicht.
Patrick kreeg de doodstraf voor moord, maar zijn straf werd omgezet in levenslang. Na 25 jaar cel is hij vrij en staat hij onder elektronisch toezicht. "Ik sta wel onder voorwaarden. Zo mag ik niet in bars gesignaleerd worden en mag ik geen bier drinken. Belangrijk is dat ik werk heb gevonden, minder leuk is dat ik in een onthaaltehuis woon. Ik voel me er niet vrijer dan in mijn gevangeniscel", aldus Patrick.
Cois werd veroordeeld voor heling en zat 6 jaar effectief in de gevangenis. Hij geniet nu van een regime van halve vrijheid. Overdag doet hij aan vrijwilligerswerk, ’s avonds wordt hij terug in de gevangenis verwacht. Voordeel is dat Cois op vrije voeten is en zijn vrouw en vrienden kan bezoeken.
Rony zat 3,5 jaar in de gevangenis voor het plegen van meer dan honderd diefstallen. "De eerste weken leefde ik in euforie, ik was vrij! Maar als ik zie hoe de samenleving is veranderd… Mijn familiebanden waren afgesneden, ik heb mijn job verloren,… dat was de realiteit. Je mag niet verwachten dat je als ex-gevangene meteen werk vindt. Een gevangenisstraf is nog altijd taboe!"
Rachid zat bijna 12 jaar in de cel voor drugsdelicten en is momenteel vrij onder elektronisch toezicht. "Werk vinden is en blijft een probleem. Ik geraak niet vooruit. Komt erbij dat ik niet bij mijn vrouw mag wonen. Zij woont in Antwerpen, maar ik ben verplicht om in een tehuis in Turnhout te wonen. Door mijn criminele daden, die zich vooral in Antwerpen hebben afgespeeld, mag ik mij niet in Antwerpen vestigen. Alleen in het weekend mag ik bij haar zijn. Als ik bij mijn vrouw ben, heb ik structuur en een toekomst. Ik word gek op mijn kamertje in Turnhout. Je zou voor minder hervallen."
Luc kreeg een straf van 8 jaar voor brandstichting en zat die straf helemaal uit in de gevangenis van Leuven Centraal. "Financieel is het heel moeilijk, ik heb €761,43 per maand en daar moet ik het mee doen. Momenteel doe ik wat vrijwilligerswerk om mijn dagen door te komen, maar het blijft moeilijk."
Bayram zat 13 jaar lang in de cel voor geweld –en drugsdelicten. Tussen zijn 18 en 31 verbleef hij achter de tralies. Dankzij zijn broer Pasha bewandelt hij nu het rechte pad. "Mijn broer heeft mij bijna dagelijks bezocht en mij na mijn vrijlating opgevangen. Zonder hem weet ik niet waar ik nu zou zitten. Ik werk nu in de afbraak- en renovatiesector."
Clement heeft 12 jaar opsluiting achter de rug. "Ik ben helemaal nog niet vrij, ik heb een enkelband en doe dus niet wat ik wil. Maar alles is beter dan een gevangenis. Ik woon nu op een kamer in een tehuis, maar ik kijk uit naar een appartementje. Of ik een beter mens ben geworden in de gevangenis? Ik heb meer inzicht gekregen. Ik weet nu dat ik 73 ben en niet zo veel tijd meer over heb. Mijn vader, broer, mijn tante, een oom en enkele goede vrienden zijn gestorven toen ik in de bak zat. Dat doet je nadenken hoor. In de gevangenis hebben ze mijn persoonlijkheid proberen afpakken, ze hebben mij proberen breken, de grote hoop van de gevangenen die buitenkomt, heeft geen toekomst. Ik heb veel joviale mensen pessimistisch zien worden in de gevangenis."
Alloo uit de Gevangenis vanaf 5 september 2013 op donderdag om 21.40 bij VTM