Religieuze en levensbeschouwelijke diversiteit in een multiculturele wijk
Dimitri Van Zeebroeck heeft over heel de wereld gefilmd en gefotografeerd, maar voor God in Berchem focust hij op zijn eigen multiculturele buurt in Oud-Berchem.
In een straal van enkele honderden meters vind je er dertig kerken, gebedshuizen en andere religieuze of levensbeschouwelijke ruimtes. God woont in Berchem zoomt in op die spirituele diversiteit met zes documentaires over evenveel religies, en één over vrijzinnigheid.
Naast de toewijding aan het geloof of de levensbeschouwing, en de daarbij horende rituelen, toont de reeks ook het sociale weefsel van de verschillende gemeenschappen: katholiek, joods, islamitisch, de Afrikaanse Pinksterkerk, de Braziliaanse geloofsgemeenschap en het vrijzinnig humanisme.
De reeks in gefilmd in uitgepuurde, poëtische en kleurrijke zwart-witbeelden.
Vanaf zondag 21 januari om 22.00 u. op Canvas en vrtnu.be.
“God woont in Berchem’ is geen serie over geloofsgemeenschappen of religies op zich, maar over het universele in de religieuze beleving en in de behoeftes aan rituelen.”
Dimitri Van Zeebroeck
De wereld in één wijk
Canvas besteedt geregeld aandacht aan religie, ethiek, filosofie en levenswaarden. Denk maar aan een programma’s als Wanderlust en Allah in Europa, of aan het online-platform Wereldbeeld. Geloof en religie spelen een belangrijke rol in onze samenleving. De traditionele geloofsgemeenschappen staan voor nieuwe uitdagingen, maar passen zich ook aan die nieuwe omstandigheden aan. De universele behoefte aan zingeving zorgt tegelijkertijd voor nieuwe vormen van spiritualiteit en levensbeschouwing.
In God woont in Berchem toont Dimitri Van Zeebroeck hoe al die religies en levensbeschouwingen naast elkaar kunnen bestaan in één kleine buurt in Berchem. Hij brengt ze in beeld aan de hand van intieme portretten en eerlijke getuigenissen van gewone mensen. De reeks toont hun spirituele beleving en vertelt diepmenselijke verhalen over de gelovigen, hun solidariteit en inzet voor de gemeenschap.
Grote verschillen, markante gelijkenissen
Dimitri Van Zeebroeck is afkomstig uit Borgerhout, verbleef een tijd in Brussel, maar sinds 1998 woont hij in Berchem. Gedurende meer dan twee jaar heeft hij zich ondergedompeld in de verschillende religies in zijn wijk. Daardoor kon hij het vertrouwen winnen om te mogen filmen op unieke plaatsen en bijzondere momenten in het leven van de gelovigen.
Naast de toewijding aan het geloof en daarbij horende rituelen toont God in Berchem ook het sociale weefsel van de verschillende levensbeschouwelijke gemeenschappen: katholiek, joods, islamitisch, de Afrikaanse Pinksterkerk, de Braziliaanse geloofsgemeenschap en het vrijzinnig humanisme.
Wat Dimitri Van Zeebroeck daarbij vooral opvalt, is de goede verstandhouding tussen de diverse gemeenschappen en hun religies. De ene floreert al beter dan de andere. De katholieke Sint-Hubertus en Sint-Willibrordus-parochie bijvoorbeeld is de oudste geloofsgemeenschap in de wijk, maar ze heeft niet de dynamiek van de nieuwe, multiculturele kerken in de buurt. Toch laat priester Jacky Caroen dat niet aan zijn hart komen. Hij heeft in Zuid-Amerika gewoond en gewerkt, en heeft daardoor een brede en tolerante kijk op zijn multiculturele buurt en de verhouding tussen de kerken onderling.
Dimitri Van Zeebroeck
Dimitri van Zeebroeck is fotograaf en cineast. Voor Canvas realiseerde hij eerder de documentaire reeksen Weerwolven (over mensen die ’s nachts leven), Surplace (over bijzondere koerslocaties in Vlaanderen) en Elements (over mensen die de natuurelementen trotseren tijdens hun werk). In 2015 maakte hij ook een aantal portretten voor De Afspraak.
“God woont in Berchem is geen serie over geloofsgemeenschappen of religies op zich, maar over het universele in de religieuze beleving en in de behoeftes aan rituelen”, zegt Dimitri Van Zeebroeck. “Ik wou tonen hoe mensen hun levensbeschouwing uiten, hoe ze die met gelijkgestemden delen of tonen aan de buitenwereld. Naast opvallende verschillen zijn er even vaak markante overeenkomsten. Maar op de eerste plaats wil ik diepmenselijke verhalen en eerlijke getuigenissen brengen. De gebedshuizen zijn daartoe maar het uitgangspunt, het alibi. En tot slot is de reeks ook een sfeerverslag van een volkse, multiculturele wijk en van mijn kijk op mijn eigen omgeving. De mensen die ik heb geportretteerd, behoren allemaal rechtstreeks of onrechtstreeks tot de bepaalde geloofsgemeenschap waarbinnen ze gesitueerd werden. Sommige zijn priester, imam of rabbijn, andere gewoon bezoeker van de kerk, of medewerker. Het zijn mensen die ik soms toevallig ontmoette, anderen heb ik doelbewust wekenlang gevolgd. Zo is elke aflevering organisch tot stand gekomen.”
De afleveringen
Aflevering 1: Parochies Sint-Hubertus en Sint-Willibrordus - zondag 21 januari
De parochies Sint Hubertus en Sint Willibrordus vormen de oudste kerkgemeenschap van Berchem. Komen onder meer aan het woord : priester Jacky Caroen, priester op rust Carl Van Tichelen, de zusters Adrienne en Gaby en de diepgelovige Poolse parochiaan Kostek.
Aflevering 2: New Life Assembly - zondag 28 januari
De succesvolle 'Redeemed Christian Church of God' is een Afrikaanse Pinksterkerk die in Berchem wordt geleid door de charismatische Pastor Mike Nwanegbo. Dit gebedshuis biedt bijbelstudie en beschikt over een gospelkoor en verschillende onderpriesters. De kerk is uitgegroeid tot een plaats waar immigranten, veelal van Nigeriaanse en Ghanese afkomst, hun batterijen opladen en steun vinden bij elkaar. De belangrijkste getuigen in deze aflevering zijn pastoor Mike Nwanegbo, Maria Poppelier, Kell Snelders, Gift Onyinyechi, Jozef Tati en Chris Dahi.
Aflevering 3: Selimiye Camii - zondag 4 februari
Deze aflevering focust op de Turkse gemeenschap in Oud-Berchem. Vertrekkend vanuit de Salimiye Camii moskee interviewt Dimitri Van Zeebroeck onder meer Levent Deveci (uitbater van een fitnessclub), Buket Karaca (advocate), Modou M'backe (Islamleerkracht van Senegalese afkomst) en Imam Yakup Aktepe.
Aflevering 4: Joods Antwerpen
Deze aflevering over Joods Antwerpen portretteert onder meer de rabbijnen Carlebach en Lieberman van de Israëlitische gemeenschap Shomre Hadas, de Joodse begrafenisondernemer Jacob Berger en boekhandelaar Michael Seletsky.
Aflevering 5: Chemin Neuf in het voormalige Heilig Hart-kooster
De Basiliek van het Heilig Hart in Berchem is het voormalige neogotische slotklooster van de congregatie 'Dochters van het Heilig Hart van Jezus'. Nu herbergt deze kerk de apostolische gemeenschap 'Chemin Neuf', maar er wonen ook kotstudenten. Daarnaast bood de locatie ook ruimte aan Terninck, een zorgcentrum voor volwassenen met een beperking. Er werd gebroken met de levensstijl van de slotzusters: het gesloten klooster werd een open ruimte, maar de stilte is er nog altijd baas. Komen aan het woord in deze aflevering: hoofdpriester Damien Artiges, zuster Agnes, conservatoriumstudente Marlies Hollevoet, Michael Van den Dries en Philippe Mallien.
Aflevering 6 : Ministério Nova Geração. Assembléia de Deus
De Zuid-Amerikaanse Assembléia de Deus is een kleine geloofsgemeenschap, voornamelijk bestaande uit Brazilianen. Ze komen iedere zondag samen in twee verschillende kerken. Gaandeweg wordt duidelijk dat iedereen zijn of haar redenen heeft om God te aanbidden. Maar één ding staat centraal in hun beleving : muziek en zang.
Aflevering 7: Het vrijzinnig humanisme
Deze laatste aflevering gaat over het vrijzinnig humanisme in Antwerpen. Met portretten en reflecties van voormalig logegrootmeester Jef Asselbergh, galerijhouder Adriaan Raemdonck (De Zwarte Panter) en kunstenaar Fred Bervoets. Voorts maken we kennis met het werk van moreel consulenten in gevangenissen en zorgcentra, met getuigenissen van Jurgen De Weweire en Sofie Beerts.