Weinig artiesten maken zo’n intens persoonlijke muziek als Jan Swerts, en nog minder van hen hebben zich zo nadrukkelijk laten inspireren door een van de moeilijkst te definiëren gevoelens: de melancholie.

Op debuutalbum Weg (2010) maakte Swerts een muzikale rondgang langs cruciale plaatsen uit zijn leven. Het was een rondje nostalgie en weemoed vol verwijzingen naar gebeurtenissen en mensen die hij kruiste op zijn levenspad. Wat oorspronkelijk bedoeld was als in eigen beheer uitgegeven muziek, werd opgepikt door Universal, dat hem de mogelijkheid aanbood om op opvolger Anatomie van de melancholie (2013) alle registers open te trekken.

Die opvolger werd overladen met superlatieven. Swerts’ eerbetoon aan andere bekende melancholici – van Wim Mertens en Michael Roskam tot Luc De Vos en Patricia De Martelaere – was een ingenieus gearrangeerde plaat, waarop tien delicate portretten de zone tussen weelde, verstilling en troost opzochten. Het zag er allemaal rooskleurig uit, tot Swerts in 2014 zijn annus horribilis beleefde, door een reeks rampzalige gebeurtenissen die zijn leven helemaal op z’n kop zette. Meer dan ooit tevoren zocht en vond hij troost in de muziek en werd het najagen van zijn artistieke droom ‘(…) een noodzakelijkheid ter verwerking van mijn geschuifel, geploeter en geweeklaag in die degoutante ruïnes.’

Zombies & trauma

Naast een jarenlange passie voor heavy metal en klassieke computergames, koestert Swerts ook een liefde van het zombiegenre. Naast games als Resident Evil & Fallout en de graphic novels van The Walking Dead, zijn het vooral de beruchte films van George Romero, Lucio Fulci en consoorten – films met welluidende titels als Night Of The Living Dead, City Of The Living Dead, Let Sleeping Corpses Lie… - die al jaren een bron van inspiratie vormen en het was dan ook een droom van Swerts om een soort van fictieve postapocalyptische soundtrack te maken. Je zou erbij geweest willen zijn toen hij dat idee op tafel gooide in de Universal-kantoren.

Maar de man kreeg uiteindelijk wel z’n zin, en Schaduwland, dat z’n titel haalde bij bovenvermelde song van Joni Mitchell, koppelt Swerts’ eigen calvarietocht aan zijn ultieme artistieke wensdroom. Zo heeft hij de traditionele verwerkingsfases van een trauma (schok, ontkenning, woede, vlucht…) verwerkt in een plaat die volgestouwd is met referenties aan het zombiegenre of, bij uitbreiding, de postapocalyptische film (zie ook The Road), waarin een compleet gedesintegreerde wereld wordt geïntroduceerd die eigenlijk een laatste stuiptrekking van de aarde is.

Horror & kitsch

Opnieuw wordt ook duidelijk dat Swerts een controlefreak is, want zowel muzikale invulling, referenties aan genreklassiekers als artwork moesten allemaal op één homogene lijn staan. Zo worden de opvallende schilderijen van Stijn Felix, die ook tekende voor de prachtige vormgeving van het vorige album, deze keer gevuld met verwijzingen naar zombiefilms, songs en Swerts’ ervaringen, via een contrast van snapshots uit het leven voor én na 2014. Nog opvallender is het muzikale parcours dat afgelegd wordt op Schaduwland. Het album is opgebouwd (of eerder: wordt afgebouwd) volgens het principe van Tien kleine negertjes, maar dan in een zombiecontext: starten met drukte en chaos, en eindigen bij verlatenheid. Dat wordt muzikaal gespiegeld met weelderige strijkersarrangementen en composities die gaandeweg verdunnen, om uiteindelijk te belanden bij minimale pianoleegte. Schaduwland als een langgerekte decrescendo.

Voor de uitvoering deed Swerts niet enkel beroep op een aantal klassiek geschoolde muzikanten, maar ook collega’s die zich ophouden in de werelden van rock & pop, en ervoor zorgen dat de plaat dichter kon aanleunen bij het befaamde, soms wat kitscherige werk van John Carpenter & co.
Op Schaduwland passeren zo o.m. Gianni Marzo (Isbells), Kevin Imbrechts (Illuminine) en experimentalisten als Karen Willems (percussie) en Dirk Serries (soundscapes).

Krijg het laatste FrontView Magazine nieuws in je Facebook nieuwsoverzicht:

Meer over